ĐỔI MỚI CÔNG TÁC PHỤC VỤ SINH VIÊN NỘI TRÚ TẠI KÝ TÚC XÁ TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRONG XU THẾ HỘI NHẬP

 1. Đặt vấn đề 

Trước đây chúng ta luôn tư duy, sinh viên nào khó khăn, muốn tiết kiệm thì vào ký túc xá ở. Suy nghĩ đó giờ đã khác, các trường đang hướng tới thu hút thêm sinh viên có điều kiện kinh tế và phụ huynh muốn gửi con vào môi trường đảm bảo an toàn trong quản lí. Từ đó sẽ thay đổi tư duy: ký túc xá không phải là nơi quản lí mà đó là nơi phục vụ sinh viên. Trong xu thế hội nhập, xu hướng các trường đang dần tự chủ về mọi mặt, càng đòi hỏi cao hơn nữa các trường đại học chú trọng đầu tư vào phục vụ sinh viên. Đó chính là lí do để các trường đầu tư mạnh mẽ, coi ký túc xá là một dịch vụ, dịch vụ phục vụ sinh viên chứ không đơn thuần là quản lí sinh viên như trước đây.

Nhu cầu chỗ ở, sinh hoạt của sinh viên ngày nay không chỉ là một nơi để lưu trú mà còn là nơi để trải nghiệm cuộc sống sinh viên, rèn luyện và phát huy kỹ năng xã hội, là địa điểm học tập, giao lưu văn hóa, trao đổi học thuật của sinh viên. Ký túc xá trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh cần phải đáp ứng được những yêu cầu đó của các bạn sinh viên nội trú. Qua đó, giúp cho các bạn có một ngôi nhà thứ hai ấm cúng, trải nghiệm cuộc sống tập thể và lưu giữ những kỉ niệm đẹp cùng bạn bè. Trong vai trò của người quản lí ký túc xá, chúng tôi chọn đề tài trao đổi: “Phục vụ sinh viên nội trú tại Ký túc xá trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh trong xu thế hội nhập” nhằm nhìn nhận đúng thực trạng công tác quản lý, phục vụ sinh viên nội trú hiện tại và đưa ra những giải pháp để Trung tâm  ký túc xá nâng cao chất lượng phục vụ sinh viên nội trú trong xu thế hội nhập.

2. Giải quyết vấn đề 

2.1. Khái quát về Trung tâm ký túc xá Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh:

Ban quản lý ký túc xá được thành lập theo quyết định số 1567/QĐ-DCT ngày 27/9/2013 của Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh. Tháng 9 năm 2018 Ban quản lý ký túc xá được đổi tên thànhTrung tâm ký túc xá sinh viên. Quyết định 2253/QĐ-DCT ngày 27 /8/2019 của Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh đã “Phê duyệt đề án đổi mới cơ chế hoạt động của Trung tâm ký túc xá sinh viển”.

Ký túc xá gồm tòa nhà 9 tầng, quy mô 94 phòng ở của sinh viên, mỗi phòng có công trình vệ sinh, nhà tắm khép kín, ban công thông thoáng, mỗi phòng trang bị  05 giường tầng cho 10 sinh viên, đảm bảo điện, nước, wifi miễn phí, phục vụ 24/24 giờ/ngày. Ngoài ra ký túc xá đã đưa vào sử dụng 2 phòng khách với tiêu chuẩn 3 sao, phục vụ cho khách và chuyên gia nước ngoài.

 Trung tâm ký túc xá sinh viên có cơ cấu tổ chức: Ban Giám đốc (Giám đốc, phó Giám đốc); các tổ trực thuộc: Hỗ trợ sinh viên; Bảo vệ; Văn phòng, Tạp vụ. Mục tiêu chung của đề án “đổi mới cơ chế hoạt động của Trung tâm ký túc xá sinh viên”: khai thác, sử dụng cơ sở vật chất có hiệu quả phục vụ chu đáo, tận tình theo nhu cầu của sinh viên; phát triển các dịch vụ theo hướng chuyên nghiệp, tạo môi trường ký túc xá không chỉ là nơi lưu trú mà còn là nơi sinh hoạt học tập và tự rèn luyện của sinh viên; từng bước phát triển Trung tâm thành mô hình hiện đại, tiện ích đáp ứng nhu cầu sinh hoạt học tập và rèn luyện của sinh viên.

2.2. Thực trạng công tác phục vụ sinh viên ở ký túc xá Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh. 

- Cùng với công tác phục vụ về chỗ ở của sinh viên, Trung tâm ký túc xá sinh viên đã tiến hành tổ chức và phục vụ các hoạt động của sinh viên với mục đích giúp sinh viên nội trú có ý thức trách nhiệm với nơi cư trú, biết giữ gìn tài sản cá nhân, tập thể, giữ gìn nơi ở sạch sẽ, biết sống hòa đồng trong tập thể. Trên cơ sở tổ chức các hoạt động phong trào như: phong trào sinh viên tự quản, phòng ở tự quản, văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, an ninh trật tự, phòng cháy chữa cháy, phong trào tự học, xây dựng quỹ sinh viên nghèo vượt khó, các câu lạc bộ…Ký túc xá đã xây dựng thành công một môi trường sống và học tập nề nếp, kỉ luật, lành mạnh; góp phần nâng cao đời sống tinh thần, giáo dục về chính trị, tư tưởng cho sinh viên, giúp họ rèn luyện các kĩ năng... Vào đầu mỗi năm học, để các em nắm được những quy định tại nơi cư trú, Trung tâm ký túc xá tổ chức họp với tất cả sinh viên mới vào nội trú, phổ biến các nội quy, quy định và những lưu ý khi nội trú. Ngoài ra còn có những bảng nội quy đặt ở trung tâm khuôn viên ký túc xá. 

 - Đội Tự quản trong sinh viên ký túc xá được thành lập vào đầu mỗi năm học, gồm 20 sinh viên, là những sinh viên ưu tú đang ở trong ký túc xá, có nhiệm vụ hỗ trợ tổ bảo vệ đảm bảo an ninh trật tự trong khuôn viên khu nội trú, phối hợp với Trung tâm ký túc xá tổ chức các hoạt động phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, học tập, các câu lạc bộ… tạo sân chơi lành mạnh cho sinh viên, góp phần đáng kể vào công tác quản lí hoạt động sinh viên ký túc xá. Các bộ phận quản lý ký túc xá thường xuyên kiểm tra về tổ chức nội vụ phòng ở, việc sắp xếp đồ đạc trong phòng, vệ sinh phòng ở, vệ sinh lối đi, nhằm mục đích giúp sinh viên có lối sống ngăn nắp, tác phong nhanh nhẹn, biết giữ gìn vệ sinh chung. Tổ hỗ trợ sinh viên phối hợp với Đội Tự quản sinh viên mỗi tháng 01 lần tổ chức chấm điểm các phòng ở, làm cơ sở để đánh giá danh hiệu phòng tự quản trong năm. Có thể nói rằng, với kế hoạch được vạch ra từ đầu mỗi năm học kết hợp với công tác quản lí hiệu quả của Trung tâm ký túc xá, các hoạt động tiêu biểu của ký túc xá đều được thực hiện tốt và đạt kết quả khả quan trong những năm qua, đặc biệt năm học 2018 – 2019. Thông qua các phong trào, mối quan hệ giữa cán bộ, nhân viên ký túc xá và sinh viên nội trú trở nên gần gũi, thân tình.                           

- Ký túc xá nơi có tình hình an ninh trật tự tương đối tốt, ít có hiện tượng: trộm cắp, đánh nhau gây rối trật tự, sử dụng các thiết bị về điện trái quy định, ra ngoài và về sau 23h đêm… Sinh viên nội trú đã tuân thủ theo những nội quy, quy định của Trung tâm ký túc xá. Nếu vi phạm, tùy vào mức độ sẽ xử lí theo những quy định đã ban hành. Ngoài đội ngũ cán bộ quản lí làm việc theo giờ hành chính, Giám đốc ký túc xá còn phân công cán bộ trực chỉ huy, trực kèm vào ban đêm để xử lí các tình huống mất an ninh trật tự trong ký túc xá có thể xảy ra. Hiện nay, tổ bảo vệ của ký túc xá có 3 người, phân công làm nhiệm vụ theo ca và có trách nhiệm đảm bảo an  ninh trật tự ký túc xá 24/24 giờ hàng ngày, kiểm soát và giải quyết tất cả các vấn đề liên quan đến an  ninh trật tự trong ký túc xá. Đội Tự quản sinh viên được phân công phối hợp hỗ trợ tổ bảo vệ trong công tác đảm bảo an ninh trật tự ký túc xá, cùng tổ bảo vệ tuần tra, trực cổng, giải quyết những vi phạm của sinh viên về thực hiện nội quy, quy định ở ký túc xá, ngăn chặn và giải quyết những đối tượng bên ngoài vào ký túc xá gây mất an ninh trật tự. Bên cạnh đó, đội ngũ này còn cung cấp những nguồn tin quan trọng về những thay đổi, biến động liên quan đến tư tưởng chính trị trong sinh viên giúp Trung tâm ký túc xá nắm được thông tin để có kế hoạch kịp thời nhằm ngăn chặn những hành vi đáng tiếc có thể xảy ra, góp phần tạo sự bình yên trong ký túc xá. Trung tâm ký túc xá phối hợp với công an quận Tân Phú trong công tác đảm bảo an ninh trật tự ký túc xá, mọi đối tượng bên ngoài vào ký túc xá gây mất an ninh trật tự đều được báo để công an địa phương vào giải quyết. Tuy nhiên, trong môi trường ký túc xá vẫn còn tình trạng một số sinh viên không làm chủ được bản thân dẫn đến vi phạm nội quy, quy định ký túc xá, bị kỉ luật cho ra khỏi ký túc xá; vẫn còn một số ít sinh viên ra và về khu nội trú sau 23h. Điều này đặt ra nhiệm vụ cho đội ngũ quản lí ký túc xá phải sâu sát tình hình thực tế hơn nữa, hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng vi phạm kỉ luật của sinh viên, giúp họ trưởng thành hơn.

- Hầu hết sinh viên đang cư trú tại ký túc xá Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh thuộc lứa tuổi từ 18 đến 24 tuổi, đây là giai đoạn phát triển và hoàn thiện nhân cách. Bên cạnh những mặt tích cực như hăng hái tham gia xây dựng nếp sống văn hóa tại ký túc xá thì vẫn còn một bộ phận nhỏ sinh viên có tư tưởng chạy theo lối sống thực dụng, gây ảnh hưởng không nhỏ đến công tác quản lí sinh viên ở ký túc xá. 

- Tòa nhà được xây dựng và đưa vào sử dụng trên 6 năm đã xuống cấp, hệ thống điện chỉ đảm bảo cho chiếu sáng và quạt, hệ thống thoát nước chậm mỗi khi trời mưa, chỗ phơi đồ chật, không thoáng mát, tình trạng thấm dột… đã ảnh hưởng đến sinh hoạt của sinh viên. 

- Ký túc xá Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh đóng trên địa bàn Phường Tân Sơn Nhì, Quận Tân Phú, là nơi đông dân cư, gần với các trung tâm thương mại, thuận lợi cho sinh viên di chuyển và sinh hoạt thường ngày. Nhưng khu vực này có các tệ nạn xã hội như: ma túy, trộm cắp, cướp giật, cờ bạc, lô đề, game online, cá độ bóng đá… sinh viên nếu không tỉnh táo sẽ dễ bị sa vào các tệ nạn trên. 

2.3. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả phục vụ sinh viên nội trú. Trải qua quá trình hơn 6 năm công tác gắn bó với ký túc xá, chúng tôi đưa ra một số biện pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác phục vụ sinh viên nội trú trong xu thế hội nhập nhằm xây dựng ký túc xá trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh thành trung tâm phục vụ sinh viên nội trú với phương châm: văn minh, lịch sự và nghĩa tình; thành một đơn vị tổ chức phục vụ, quản lý sinh viên nội trú đơn giản, tiện ích. Cụ thể:

 - Nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho sinh viên khu nội trú, Trung tâm ký túc xá đã đề xuất Ban Giám hiệu và phối hợp với các phòng ban chức năng của trường, cá nhân, doanh nghiệp triển khai các dịch vụ phục vụ sinh viên nội trú. Các dịch vụ do ký túc xá tổ chức giúp phụ huynh sinh viên yên tâm hơn khi con em mình bắt đầu cuộc sống tự lập, xa gia đình chuẩn bị hành trang cho tương lai. Căng tin phục vụ các bữa ăn trong ngày theo phương thức tự chọn, đồ ăn nhanh; các món ăn được chế biến đa dạng, phong phú, thay đổi theo ngày và theo mùa đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, nguyên liệu có nguồn gốc rõ ràng. Nhà xe trang bị hệ thống camera đảm bảo an toàn, quản lý xe ra vào bằng thẻ điện tử thông minh, thuận tiện cho người gửi xe. Tổ chức và duy trì thường xuyên các lớp học võ, đàn ghi ta cho sinh viên.

Ngoài những dịch vụ trên, Trung tâm ký túc xá sẽ trang bị hệ thống máy giặt, cửa hàng tạp hóa, dịch vụ wifi chất lượng cao; cho cá nhân và đơn vị bên ngoài vào đầu tư dịch vụ photo, in ấn phục vụ sinh viên, cung cấp nước uống đóng bình tại phòng ở đạt tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm…

Việc cung cấp các dịch vụ tiện ích cho sinh viên nói trên là phù hợp với nhu cầu của sinh viên nội trú hiện nay, giúp sinh viên có được chỗ ở tốt, an toàn, được sử dụng các dịch vụ tiện ích phục vụ cho sinh hoạt, học tập và giải trí hàng ngày. 

- Mở các lớp dạy kĩ năng mềm cho sinh viên, như: kỹ năng giao tiếp ứng xử, làm việc nhóm, đàm phán thương lượng, kỹ năng lắng nghe, thuyết trình trước đám đông… với mục đích trang bị những kỹ năng cần thiết cho sinh viên.  

- Thường xuyên tổ chức các lớp đào tạo nâng cao kỹ năng nghiệp vụ cho cán bộ quản lí ký túc xá như tổ chức hội thảo, tọa đàm, giao lưu học hỏi kinh nghiệm quản lí với các đơn vị có cùng chức năng, nhiệm vụ với ký túc xá theo định kì hàng năm.

 - Ban Giám đốc thường xuyên kiểm tra kết quả thực hiện công việc được giao của cán bộ quản lí, đưa ra các hình thức khen thưởng, kỉ luật rõ ràng đối với cán bộ của Trung tâm ký túc xá để nâng cao trách nhiệm về công việc mình đang thực hiện. 

- Trung tâm ký túc xá sinh viên thường xuyên kiểm tra định kì, đột xuất việc ăn ở, sinh hoạt của sinh viên trong ký túc xá, qua đó giám sát, đôn đốc, nhắc nhở việc thực hiện quy định, rèn luyện của sinh viên; gần gũi, nắm bắt kịp thời diễn biến bất thường về tư tưởng, tâm tư, nguyện vọng của sinh viên.

 - Cán bộ được phân công tham gia thực hiện kế hoạch phục vụ sinh viên nội trú cần phải lập kế hoạch kiểm tra rõ ràng để thực hiện, tránh quy kết sai cho sinh viên dẫn đến hiểu nhầm, mâu thuẫn giữa sinh viên nội trú và cán bộ, nhân viên Trung tâm ký túc xá. 

- Mỗi phòng ở phải đăng kí thi đua cá nhân, tập thể phòng ở và tham gia các phong trào vào đầu mỗi năm học. Dựa vào bản đăng kí này, công tác thi đua khen thưởng sẽ được tiến hành chính xác hơn. 

- Công tác thi đua khen thưởng phải được thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục, theo các tiêu chí cụ thể và phải đảm bảo tính công bằng, kịp thời, nghiêm minh, chính xác, đúng đối tượng, để khi khen thưởng thì động viên được cá nhân, tập thể, khi kỉ luật thì đảm bảo tính răn đe, giáo dục.

 - Cuối mỗi năm học có tổng kết, khen thưởng những sinh viên, phòng ở có thành tích đặc biệt xuất sắc trong các phong trào học tập và rèn luyện, các phong trào văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, xây dựng phòng tự quản... Tuyên dương những sinh viên  này trên bảng tin của ký túc xá. Đồng thời, cần kêu gọi các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp trao học bổng cho những sinh viên nội trú có thành tích học tập cao và có tinh thần vượt khó.

 - Những cá nhân hoặc tập thể vi phạm nội quy ký túc xá phải chịu các hình thức kỉ luật như nhắc nhở, trừ điểm rèn luyện, cảnh cáo toàn ký túc xá. Nếu vi phạm nghiêm trọng như: gây rối trật tự, đánh bài, ăn trộm… sẽ bị chấm dứt hợp đồng ở ký túc xá, thông báo về Trường để có hình thức kỉ luật và thông báo cho phụ huynh để phối hợp giáo dục. 

- Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lí, phục vụ sinh viên nội trú là việc làm rất cần thiết trong việc lưu giữ hồ sơ sinh viên nội trú cũng như đảm bảo an ninh, an toàn trong ký túc xá và kịp thời hỗ trợ sinh viên về mọi mặt. Phần mềm quản lí ký túc xá dành cho bộ phận hỗ trợ sinh viên gồm các chức năng cơ bản sau: Quản lí hồ sơ sinh viên dưới dạng số hóa; quản lí việc đăng kí, tiếp nhận sinh viên vào đầu mỗi năm học hoặc đầu học kì; quản lí phòng ở sinh viên; quản lí thông tin ra vào cổng của sinh viên; báo cáo thống kê sinh viên lưu trú theo học kì, năm học; lưu trữ dữ liệu về sinh viên nội trú kể cả những sinh viên đã ra trường trong nhiều năm; quản lí cơ sở vật chất; quản lí điểm chấm các phòng ở... Lắp hệ thống camera an ninh trong toàn bộ khu vực ký túc xá nhằm kiểm soát việc ra vào cổng chính, ra vào các tầng nhà, bãi gửi xe và nơi tự học của sinh viên. Đối với khu vực giữ xe, cần tăng cường camera và sử dụng hệ thống thẻ gửi xe thông minh. Trong thời gian tới, phần mềm quản trị điện tử sẽ giúp sinh viên đăng ký trực tuyến để lựa chọn vị trí gường, chọn phòng theo mong muốn mà không cần phải đến trực tiếp trung tâm. Bên cạnh đó, phần mềm sẽ giúp các em đánh giá, góp ý về công tác quản lý, xếp hạng ký túc xá, từ đó giúp Trung tâm có điều chỉnh, đổi mới phù hợp đáp ứng yêu cầu của sinh viên và góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực trong xu thế hội nhập.

- Đầu tư phòng y tế để chăm sóc sức khỏe cho sinh viên (ký túc xá chưa có phòng y tế). Theo quy định hiện nay, ký túc xá phải có phòng y tế để chăm sóc sức khỏe cho sinh viên. Phòng y tế phải đảm bảo có bác sĩ cùng với đầy đủ các thiết bị y tế, thuốc men có khả năng chữa trị các bệnh thông thường và sơ cấp cứu ban đầu khi cần thiết, đảm bảo hoạt động 24/24 giờ hàng ngày. Ngoài ra, phòng y tế phải thường xuyên tổ chức tuyên truyền và phòng chống các loại dịch bệnh trong ký túc xá, tư vấn tâm lí – sức khỏe và giải đáp các thắc mắc cho sinh viên về khám chữa bệnh… 

3. Kết luận  

Ký túc xá Đại học Công nghiệp Thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh đã và đang được sinh viên và phụ huynh tin tưởng, lựa chọn. Nhà trường xem ký túc xá như một yếu tố để sinh viên chọn học tại Trường, từ đó quan tâm đầu tư, đổi mới hoạt động Trung tâm ký túc xá. Đây là chủ trương, là bước đi phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay, đáp ứng nhu cầu, xu thế tất yếu phát triển của xã hội.

Với sự quan tâm của Lãnh đạo nhà trường, cán bộ, nhân viên ký túc xá luôn đổi mới công tác phục vụ sinh viên để sinh viên nội trú được hưởng những điều kiện tốt nhất cho việc ổn định cuộc sống, học tập và phát triển bản thân. Ngoài giờ học, sinh viên được tham gia nhiều môn thể thao yêu thích: bóng bàn, đá cầu, cầu lông, bóng đá, võ thuật; tham gia các câu lạc bộ sinh viên nội trú, tham quan, dã ngoại… Việc tham gia các hoạt động ngoại khóa không những góp phần làm tăng hiệu học quả học tập mà còn giúp sinh viên phát triển các kỹ năng xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống, tăng cường sức khỏe thể chất, cũng như mang đến những kinh nghiệm bổ ích và quý giá cho cuộc sống sau này.

Thực hiện tốt công tác phục vụ sinh viên của cán bộ nhân viên Trung tâm ký túc xá trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh sinh viên nội trú sẽ được tiếp cận với mô hình đào tạo và phát triển cá nhân nhằm tạo một môi trường an toàn để rèn luyện, nâng cao nhận thức về cả trí tuệ, tư tưởng, kỹ năng nghề nghiệp và thể chất. Mô hình này sẽ giúp xây dựng môi trường sống văn hóa cả về tri thức và thể lực, với nhiều hoạt động thu hút sinh viên tham gia: hoạt động phát triển kĩ năng; hoạt động xã hội; hoạt động văn hóa- văn nghệ - thể thao; tư vấn tâm lý; hoạt động hướng nghiệp. Ký túc xá ngoài việc đóng vai trò là “nơi cư trú” cho sinh viên còn phải chung vai, gánh sức cùng với các đơn vị chức năng của nhà trường bổ sung những kiến thức, kỹ năng còn thiếu của sinh viên để làm giàu thêm hành trang nghề nghiệp cho sinh viên khi ra trường.

TT KTXSV